Contents -BIBLIOGRAPHIC RECORD

Heathcote William Garrod, comp. (1878–1960). The Oxford Book of Latin Verse. 1912.

Marcus Manilius fl. A.D. 10

Macrocosm and Microcosm

SED quid iam tenui prodest ratione nitentem

scrutari mundum, si mens sua cuique repugnat,

spemque timor tollit prohibetque a limine caeli?

condit enim quicquid uasto natura recessu

mortalisque fugit uisus et pectora nostra;

nec prodesse potest, quod fatis cuncta reguntur,

cum fatum nulla possit ratione uideri.

quid iuuat in semet sua per conuicia ferri

et fraudare bonis, quae nec deus inuidet ipse,

quosque dedit natura oculos deponere mentis?

perspicimus caelum; cur non et munera caeli?

inque ipsos penitus mundi descendere census

seminibusque suis tantam componere molem

et partum caeli sua per nutricia ferre

extremumque sequi pontum terraeque subire

pendentis tractus et toto uiuere in orbe,

quanta et pars superest, rationem ducere nostis.

iam nusquam natura latet; peruidimus omnem

et capto potimur mundo nostrumque parentem

pars sua perspicimus, genitique accedimus astris.

an dubium est, habitare deum sub pectore nostro,

in caelumque redire animas caeloque uenire?

utque sit ex omni constructus corpore mundus,

aëis atque ignis summi terraeque marisque,

spiritus at totum ratioque infusa gubernet,

sic esse in nobis terrenae corpora sortis

sanguineis animis, animum, qui iuncta gubernat,

dis pensatque hominem? quid mirum, noscere mundum

si possunt homines, quibus est et mundus in ipsis,

exemplumque dei quisque est in imagine parua?

an cuiquam genitos, nisi caelo, credere fas est

esse homines? projecta iacent animalia cuncta

in terra uel mersa uadis uel in aëere pendent;

omnibus una quies, uenter censusque per artus,

et quia consilium non est, et lingua remissa.

unius inspectus rerum uiresque loquendi

ingeniumque capax; uariasque educitur artis

hic partus, qui cuncta regit: secessit in urbis,

edomuit terram ad fruges, animalia cepit

imposuitque uiam ponto, stetit unus in arcem

erectus capitis uictorque ad sidera mittit

sidereos oculos propiusque adspectat Olympum

inquiritque Iouem; nec sola fronte deorum

contentus manet, et caelum scrutatur in aluo

cognatumque sequens corpus se quaerit in astris.

huic in tanta fidem petimus, quam saepe uolucres

accipiunt trepidaeque boum sub pectore fibrae.

an minus est sacris rationem ducere signis,

quam pecudum mortis auiumque attendere cantus?

atque adeo faciem caeli non inuidet orbi

ipse deus uultusque suos corpusque recludit

uoluendo semper seque ipsum inculcat et offert,

ut bene cognosci possit doceatque uidentis,

qualis eat, cogatque suas attendere leges.

ipse uocat nostros animos ad sidera mundus

nec patitur, quia non condit, sua iura latere.

quis putet esse nefas nosci, quod cernere fas est?

nec contemne tuas quasi paruo in corpore uires;

quod ualet, immensum est. sic auri pondera parui

exsuperant pretio numerosos aeris aceruos.

sic adamas, punctum lapidis, pretiosior auro est.

paruula sic totum peruisit pupula caelum,

sic animi sedes tenui sub corde locata

per totum angusto regnat de limite corpus.

materiae ne quaere modum, sed perspice uiris,

quas ratio, non pondus habet. ratio omnia uincit.