Contents -BIBLIOGRAPHIC RECORD

Heathcote William Garrod, comp. (1878–1960). The Oxford Book of Latin Verse. 1912.

Lucretius c.99 B.C.–c.55 B.C.

Primitive Man

AT genus humanum multo fuit illud in aruis

durius, ut decuit, tellus quod dura creasset,

et maioribus et solidis magis ossibus intus

fundatum, ualidis aptum per uiscera neruis,

nec facile ex aestu nec frigore quod caperetur

nec nouitate cibi nec labi corporis ulla:

multaque per caelum solis uoluentia lustra

uulgiuago uitam tractabant more ferarum,

nec robustus erat curui moderator aratri

quisquam, nec scibat ferro molirier arua

nec noua defodere in terram uirgulta neque altis

arboribus ueteres decidere falcibu’ ramos:

quod sol atque imbres dederant, quod terra crearat

sponte sua, satis id placabat pectora donum;

glandiferas inter curabant corpora quercus

plerumque; et quae nunc hiberno tempore cernis

arbuta puniceo fieri matura colore,

plurima tum tellus etiam maiora ferebat:

multaque praeterea nouitas tum florida mundi

pabula dura tulit, miseris mortalibus ampla:

at sedare sitim fluuii fontesque uocabant,

ut nunc montibus e magnis decursus aquai

claru’ citat late sitientia saecla ferarum:

denique nota uagi siluestria templa tenebant

nympharum, quibus e scibant umori’ fluenta

lubrica proluuie larga lauere umida saxa,

umida saxa, super uiridi stillantia musco,

et partim plano scatere atque erumpere campo:

necdum res igni scibant tractare neque uti

pellibus et spoliis corpus uestire ferarum,

sed nemora atque cauos montis siluasque colebant

et frutices inter condebant squalida membra,

uerbera uentorum uitare imbrisque coacti:

nec commune bonum poterant spectare neque ullis

moribus inter se scibant nec legibus uti:

quod cuique obtulerat praedae fortuna, ferebat

sponte sua sibi quisque ualere et uiuere doctus:

et Venus in siluis iungebat corpora amantum,

conciliabat enim uel mutua quamque cupido

uel uiolenta uiri uis atque impensa libido

uel pretium, glandes atque arbuta uel pira lecta:

et manuum mira freti uirtute pedumque

consectabantur siluestria saecla ferarum

missilibus saxis et magno pondere clauae,

multaque uincebant, uitabant pauca latebris;

saetigerisque subus pariles siluestria membra

nuda dabant terrae nocturno tempore capti,

circum se foliis ac frondibus inuoluentes:

nec plangor diem magno solemque per agros

quaerebant pauidi palantes noctis in umbris,

sed taciti respectabant somnoque sepulti,

dum rosea face sol inferret lumina caelo:

a paruis quod enim consuerant cernere semper

alterno tenebras et lucem tempore gigni,

non erat ut fieri posset mirarier umquam

nec diffidere ne terras aeterna teneret

nox in perpetuum detracto lumine solis;

sed magis illud erat curae, quod saecla ferarum

infestam miseris faciebant saepe quietem:

eiectique domo fugiebant saxea tecta

spumigeri suis aduentu ualidique leonis

atque intempesta cedbant nocte pauentes

hospitibus saeuis instrata cubilia fronde.

Nec nimio tum plus quam nunc mortalia saecla

dulcia linquebant languentis lumina uitae.

unus enim tum quisque magis deprensus eorum

pabula uiua feris praebebat, dentibus haustus,

et nemora ac montis gemitu siluasque replebat

uiua uidens uiuo sepeliri uiscera busto.

et quos effugium seruarat corpore adeso,

posterius tremulas super ulcera taetra tenentes

palmas horriferis accibant uocibus Orcum,

donec eos uita priuarant uermina saeua

expertis opis, ignaros quid uulnera uellent.

at non multa uirum sub signis milia ducta

una dies dabat exitio nec turbida ponti

aequora lidebant nauis ad saxa uirosque.

hic temere incassum frustra mare saepe coortum

saeuibat leuiterque minas ponebat inanis,

nec poterat quemquam placidi pellacia ponti

subdola pellicere in fraudem ridentibus undis,

improba nauigiis ratio cum caeca iacebat.

tum penuria deinde cibi languentia leto

membra dabat, contra nunc rerum copia mersat.

illi imprudentes ipsi sibi saepe uenenum

uergebant, uinum damni sollertia sumpsit.