dots-menu
×

Home  »  The Oxford Book of Latin Verse  »  Orpheus and Eurydice

Heathcote William Garrod, comp. (1878–1960). The Oxford Book of Latin Verse. 1912.

Vergil 70 B.C.–19 B.C.

Orpheus and Eurydice

AT chorus aequalis Dryadum clamore supremos

implerunt montis; flerunt Rhodopeiae arces

altaque Pangaea et Rhesi Mauortia tellus

atque Getae atque Hebrus et Actias Orithyia.

ipse caua solans aegrum testudine amorem

te, dulcis coniunx, te solo in litore secum,

te ueniente die, te decedente canebat.

Taenarias etiam fauces, alta ostia Ditis,

et caligantem nigra formidine lucum

ingressus, manisque adiit regemque tremendum

nesciaque humanis precibus mansuescere corda.

at cantu commotae Erebi de sedibus imis

umbrae ibant tenues simulacraque luce carentum,

quam multa in foliis auium se milia condunt,

uesper ubi aut hibernus agit de montibus imber,

matres atque uiri defunctaque corpora uita

magnanimum heroum, pueri innuptaeque puellae,

impositique rogis iuuenes ante ora parentum,

quos circum limus niger et deformis harundo

Cocyti tardaque palus inamabilis unda

alligat et nouies Styx interfusa coercet.

quin ipsae stupuere domus atque intima Leti

Tartara caeruleosque implexae crinibus anguis

Eumenides, tenuitque inhians tria Cerberus ora,

atque Ixionii uento rota constitit orbis.

iamque pedem referens casus euaserat omnis,

redditaque Eurydice superas ueniebat ad auras

pone sequens (namque hanc dederat Proserpina legem),

cum subita incautum dementia cepit amantem,

ignoscenda quidem, scirent si ignoscere manes:

restitit, Eurydicenque suam iam luce sub ipsa

immemor heu! uictusque animi respexit. ibi omnis

effusus labor atque immitis rupta tyranni

foedera, terque fragor stagnis auditus Auerni.

illa, ‘quis et me,’ inquit, ‘miseram et te perdidit, Orpheu,

quis tantus furor? en iterum crudelia retro

fata uocant conditque natantia lumina somnus.

iamque uale: feror ingenti circumdata nocte

inualidasque tibi tendens, heu non tua, palmas.’

dixit et ex oculis subito, ceu fumus in auras

commixtus tenuis, fugit diuersa, neque illum

prensantem nequiquam umbras et multa uolentem

dicere praeterea uidit; nec portitor Orci

amplius obiectam passus transile paludem.

quid faceret? quo se rapta bis coniuge ferret?

quo fletu manis, quae numina uoce moueret?

illa quidem Stygia nabat iam frigida cumba.

septem illum totos perhibent ex ordine mensis

rupe sub aëria deserti ad Strymonis undam

flesse sibi, et gelidis haec euoluisse sub astris,

mulcentem tigris et agentem carmine quercus;

qualis populea maerens philomela sub umbra

amissos queritur fetus, quos durus arator

obseruans nido implumis detraxit; at illa

flet noctem, ramoque sedens miserabile carmen

integrat, et maestis late loca questibus implet.

nulla Venus, non ulli animum flexere hymenaei:

solus Hyperboreas glacies Tanaimque niualem

aruaque Riphaeis numquam uiduata pruinis

lustrabat, raptam Eurydicen atque inrita Ditis

dona querens: spretae Ciconum quo munere matres

inter sacra deum nocturnique orgia Bacchi

discerptum latos iuuenem sparsere per agros.

tum quoque marmorea caput a ceruice reuulsum

gurgite cum medio portans Oeagrius Hebrus

uolueret, Eurydicen uox ipsa et frigida lingua,

a miseram Eurydicen! anima fugiente uocabat;

Eurydicen toto referebant flumine ripae.’