Contents -BIBLIOGRAPHIC RECORD

Heathcote William Garrod, comp. (1878–1960). The Oxford Book of Latin Verse. 1912.

Martial c.A.D. 40–c.A.D. 104

Character of a Happy Life

QVINTILIANE, uagae moderator summe iuuentae,

gloria Romanae, Quintiliane, togae,

uiuere quod propero pauper nec inutilis annis,

da ueniam: properat uiuere nemo satis.

differat hoc patrios optat qui uincere census

atriaque immodicis artat imaginibus.

me focus et nigros non indignantia fumos

tecta iuuant et fons uiuus et herba rudis.

sit mihi uerna satur, sit non doctissima coniunx,

sit nox cum somno, sit sine lite dies.

Dum tu forsitan inquietus erras

clamosa, Iuuenalis, in Subura,

aut collem dominae teris Dianae;

dum per limina te potentiorum

sudatrix toga uentilat uagumque

maior Caelius et minor fatigant:

me multos repetita post Decembres

accepit mea rusticumque fecit

auro Bilbilis et superba ferro.

hic pigri colimus labore dulci

Boterdum Plateamque; Celtiberis

haec sunt nomina crassiora terris.

ingenti fruor improboque somno,

quem nec tertia saepe rumpit hora,

et totum mihi nunc repono, quidquid

ter denos uigilaueram per annos.

ignota est toga, sed datur petenti

rupta proxima uestis a cathedra.

surgentem focus excipit superba

uicini strue cultus iliceti,

multa uilica quem coronat olla.

dispensat pueris rogatque longos

leuis ponere uilicus capillos.

sic me uiuere, sic iuuat perire.

Si tecum mihi, care Martialis,

securis liceat frui diebus,

si disponere tempus otiosum

et uerae pariter uacare uitae:

nec nos atria, nec domos potentum,

nec litis tetricas forumque triste

nossemus, nec imagines superbas;

sed gestatio, fabulae, libelli,

campus, porticus, umbra, uirgo, thermae,

haec essent loca semper, hi labores.

nunc uiuit necuter sibi bonosque

soles effugere atque abire sentit,

qui nobis pereunt et imputantur.

quisquam uiuere cum sciat, moratur?

Vitam quae faciant beatiorem,

iucundissime Martialis, haec sunt:

res non parta labore, sed relicta;

non ingratus ager, focus perennis;

lis numquam, toga rara, mens quieta;

uires ingenuae, salubre corpus;

prudens simplicitas, pares amici;

conuictus facilis, sine arte mensa;

nox non ebria sed soluta curis;

non tristis torus et tamen pudicus;

somnus qui faciat breuis tenebras:

quod sis, esse uelis nihilque malis;

summum nec metuas diem nec optes.